MOSTAR – Vladika zahumsko-hercegovački i primorski Dimitrije, iguman manastira Žitomislić Danilo Pavlović, mostarski paroh Radivoje Krulj i mostarski sveštenik Nebojša Radić osveštali su danas prostorije Prosvjetine škole u Mostaru.

”Poklanjamo vam školu u kojoj ćete učiti da je svijet stvoren od Boga i da je zato logičan. Ako vam ikada neko bude pričao da je obrazovanje u suprotnosti sa vjerom nemojte mu vjerovati. Nego da znate da je i našem razumu potrebna hrana koju ćete u školi učiti i duši molitva i blagoslov božiji. Tako ćete biti cjeloviti ljudi, veliki, odrasli, pravi, kao što su bili vaši očevi, majke, djedovi”, kazao je vladika Dimitrije prilikom osveštanja.

Zahvalio se svima koji pomažu u obnovi Prosvjetine škole i obnovi Saborne crkve Svete trojice u Mostaru, institucijama Republike Srbije, Republike Srpske, Federacije BiH, Republike Mađarske. ”Sve se to ulaže u jednu istu ideju, jedan isti je to blagoslov i  crkva i škola. Sve nam to pomaže da budemo dobri ljudi. Hvala dobrotvorima i svima vama koji se ugrađujete u ovaj hram i ovu školu”, kazao je vladika.

           

On je podsjetio na riječi da se zrelost, moralnost i dobrota jednoga društva vidi po tome kakav svijet ostavljamo svojoj djeci. ”Svima vama hvala što ćemo ovoj školom ostaviti našoj djeci malo bolji svijet, jer će imati mjesto da se okupljaju i uče i naukama i riječi božijoj”, poručio je episkop zahumsko-hercegovački.

Nakon čina osveštanja, svečanost je uveličao i hor Prosvjetine škole.

Na osveštanju je bio prisutan i državni sekretar za vjerska i nacionalna pitanja iz Kabineta premijera Republike Mađarske Mikloš Šoltes, direktor Sekretarijata za vjere Republike Srpske Dragan Davidović, potpredsjednik Gradskog vijeća Mostara Velibor Milivojević, vijećnici Nataša Jekić i Vladimir Čabrilo, šef Kancelarije Republike Srpske u Mostaru, predsjednica SPKD ”Prosvjeta” Gradski odbor Mostar Sanja Bjelica Šagovnović,  članovi Upravnog odbora SPKD ”Prosvjeta” Gradski odbor Mostar, te učenici škole.

Objekat ”Prosvjetine škole” nalazi se u kompleksu Saborne crkve Svete Trojice u Mostaru. Stara srpska škola u Mostaru je osnovana početkom 19. vijeka, a od 1856. godine postala je i prva građanska škola u BiH.

Temelji za ovu školu postavljeni su 3. maja 1855, a izgradnja je završena 15. aprila 1856. godine. U ovoj zgradi 25. juna 1856. godine počinje sa radom ”Pravoslavna srpska narodna škola mostarska”, a školu pohađaju muška i ženska djeca. U njoj je 1870. osnovana biblioteka od knjiga Serafima Šolaje, Joanikija Pamučine i Prokopija Čokorila.

Srpsko pjevačko i kulturno –umjetničko društvo osnovano je u ovoj zgradi 1888. godine, a 1. septembra 1902. godine u njoj je osnovan Pododbor SPKD ”Prosvjeta” u Mostaru, a tu je bio i Prosvjetin dom.

Ovu školu završile su mnoge generacije Mostaraca među kojima su najpoznatiji: Aleksa Šantić, Atanasije i Vojislav Šola, Svetozar i Vladimir Ćorović, Branko, Risto, Milan i Jovan Radulović i mnogi drugi. U ovoj školi je svojevremeno i Jovan Dučić bio učitelj.

Tradiciju ove škole nastavile su Škola na Luci, Druga osnovna škola i Osnovna škola ”Svetozar Ćorović”, koja danas nosi ime Osnovna škola ”Mustafa Ejubović-Šeh Jujo”.

Zgrada je stradala u proteklom ratu, 15. juna 1992. godine, kada je stradala i bogata arhiva Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske i Crkvene opštine Mostar.

Zgrada je djelimično obnovljena u decembru 2020. godine, kada je završena obnova prizemlja gdje je smještena ”Prosvjetina škola srpskog jezika, istorije i kulture”,  sredstvima Republike Srpske, Federacije BiH, Republike Srbije, Hercegovačko-neretvanskog kantona i Elektroprivrede Republike Srpske.

Nastava u ”Prosvjetinoj školi” odvija se kao dopunska nastavu vikendom koju pohađaju srpska djeca, jer nemaju mogućnost obrazovanja na srpskom jeziku u okviru redovnog nastavnog programa u Hercegovačko-neretvanskom kantonu. U školi se održavaju i edukacije stranih jezika i mnoge druge kulturne i obrazovne aktivnosti.